“De Pemalivlakte aan de noordkust van Midden-Java was droog en dor, hetgeen ook in het nadeel was van de plaatselijke suikerfabrikanten. Werkzaamheden tot verbetering begonnen met de bouw van een door Van Kol ontworpen stuw. Terwijl deze in aanbouw was, kwam ir. A.G. Lamminga in 1896 met een algemeen plan voor de irrigatie in de streek. Dit voorzag in de aanleg van een compleet irrigatiesysteem, met aan- en afvoerkanalen en detailbevloeiingswerken. (…) De werken werden in 1903 voltooid, waarmee circa 32.500 hectare grond geregelde bevloeiing kreeg. Lamminga hield zich ook bezig met de ontwikkeling van een beheersregeling. Uitgangspunt was het traditionele beheer waarbij de ulu-ulu een belangrijke functionaris was. Deze watermeester maakte deel uit van het dorpsbestuur. Bij de Pemaliregeling kreeg hij echter een onafhankelijke positie. De Pemaliwerken waren succesvol en kregen een voorbeeldfunctie voor latere werken. Dat gold eveneens voor de beheersregeling. Lamminga, die ook elders in het Pemali-Comalgebied actief was, kwam bekend te staan als de grondlegger van de moderne irrigatietechniek in Indië. Hij droeg zijn kennis een jaar (1910-1911) uit als hoogleraar aan de Technische Hogeschool Delft, waar na de eeuwwisseling een leerstoel irrigatie (of Indische waterbouwkunde) werd ingesteld; dit was eerst een buitengewone en vanaf 1917 een vaste leerstoel. In 1930 werd Lamminga postuum vereerd met een monument in de plaats Tegal, dat anders dan zijn werken thans verdwenen is.”
Uit: Wim Ravesteijn, ‘Nederlandse ingenieurs overzee. De ontwikkeling van de moderne irrigatie op Java, 1832-19421.’ Tijdschrift voor Waterstaatsgeschiedenis 7(1998); webversie 2006.

“Prijsvraag gedenkteken Lamminga. Het Comité voor de oprichting van een gedenkteken voor wijlen Jr. Lamminga schrijft de volgende prijsvraag uit:
GEVRAAGD wordt, een ontwerp voor een gedenkteken, op te richten op het residentsplein te Tegal, met de bedoeling de herinnering levendig te houden aan de Hoofdingenieur Lamminga, die zich op het gebied van bevloeiïngswerken een onvergetelijke naam heeft verworven. Als bijlagen zijn hier ter verduidelijking van de situatie enige foto’s en een tekening van het plein in zijn tegenwoordige toestand bijgevoegd. Over het plein loopt een doorgaande verkeersweg, die in een of andere vorm behouden moet blijven. De pleinwand tegenover het Residentiekantoor is rommelig en onregelmatig. Alleen de hoek tegenover het nieuwe postkantoor belooft goed te worden door het nieuwe kantoor van de Aniem. Het daarvoor gelegen politieposthuis zal verplaatst worden, vermoedelijk naar de Noord-zijde. De ontwerper is gebonden aan een bouwsom van + f 3000.— a f 3500.—, maar overigens wordt omtrent de aard van het gedenkteeken niets bepaald. Het kan zowel architectonisch behandeld worden (bank, fontein, naald e.d.) of meer als beeldhouwwerk worden opgevat (borstbeeld, allegorie enz.). Het staat de ontwerper vrij rondom het gedenkteken een parkaanleg voor te stellen en de gehele indeling van het plein te wijzigen. Eventuele parkaanleg staat buiten de bouwsom. Ook omtrent de materiaalkeuze wordt niets voorgeschreven. De fundeering kan zijn op staal + 0,70 m. onder maaiveld. Aan deze prijsvraag kunnen alleen ambtenaren van de Lands of Provincialen Waterstaat deelnemen (Bij nadere informatie is gebleken dat ook oud-Waterstaatsambtenaren aan de prijsvraag kunnen deelnemen. De vraag werd dzz. gesteld met het oog o.a. op gepensionneerden, die met en onder Ir. Lamminga dienden. Red. I.B.T. ). Inzendingen onder motto, worden vrachtvrij uiterlijk op 1 November ingewacht bij de ingenieur der Landsgebouwen R. Baumgartner afdeling A 2 van het Departement der B.O.W. te Weltevreden, bij wien mede van 16 September af kosteloos verkrijgbaar zijn situatietekeningen op de schaal 1 : 500. In verband met mogelijke inzendingen van buiten zal de beoordeling niet vóór 7 November d.o.v. plaats hebben. Een gesloten couvert, waarop het motto voorkomt en bevattende de naam van de inzender, moet worden bijgevoegd. Als prijs wordt beschikbaar gesteld een bedrag van f 200 — uit te keren aan hem, die naar het der na te noemen jury een ontwerp inzendt, dat in tekening en toelichting voldoende is verduidelijkt en het best aan de bedoeling beantwoordt. Voorts kan voor andere daarvoor naar het oordeel der jury in aanmerking komende inzendingen een „eervolle vermelding” worden verleend. Het Comité zal het recht hebben het bekroonde ontwerp, mits in overeenstemming met de ontwerper, te wijzigen en al of niet gewijzigd uit te voeren. De ontwerper ziet daarbij af van elk honorarium. De jury bestaat uit. Ir. A.J.N. Nijman, Ir. M. B. Tideman Ir. R Baumgartner. De jury zal een gemotiveerd rapport uitbrengen. De niet bekroonde ontwerpen worden aan de inzenders teruggezonden. Het Lamminga-comité. Weltevreden, September 1929.”
Indisch Bouwkundig Tijdschrift, 32e jaargang, nr 17, 15 september 1929.

“Van geachte zijde vernemen wij, dat met de voorbereidende werkzaamheden voor de uitvoering van het monument voor wijlen ir. Lamminga te Tegal, volgens ontwerp van den heer N. Goedbloed, reeds begonnen werd. Men kent de voorgeschiedenis: de begin November binnengekomen antwoorden op de in September jl. uitgeschreven prijsvraag — opgenomen in De Waterstaatsingenieur 1929 No. VIII — werden beoordeeld door een jury, bestaande uit de Irs. A. J. N. Nijman, M. B. Tideman en H. A. Breuning, waarbij de erepalm werd toegekend aan het ontwerp van den reeds genoemde heer Goedbloed, bouwkundig opzichter bij het bouwkundig bureau van het Departement der B.O.W. te Batavia.
Voor een eervolle vermelding kwam voorts in aanmerking het ontwerp van den heer A. A. Rozenberg, hoofdteekenaar op het kantoor der Landsgebouwen te Batavia. Want de eigenlijke bouw van het monument betreft, binnenkort hoopt men er mede aan te vangen. De leiding berust bij ir. E.J.L. Führi, te.Tegal, met medewerking van de ontwerper. Het monument bestaat uit een massieve zuil, rustend op een als waterbak ingericht onderstuk. Banken zijn hiernaast aangebracht. Het geheel wordt geflankeerd door twee fonteinen, terwijl door plaatsing in een plantsoen een passend milieu verkregen werd.
Het comité, opgericht voor de oprichting van een monument, kan met voldoening op den gepresteerden arbeid terugzien. Behalve den erevoorzitter, ir. E.H.M. Uljee, bestaat het comité uit een tiental leden, onder wie 7 Europeanen. Deze zijn ir. A. J. N. Nijman, voorzitter, benevens de leden irs. J. H. Levert, W. Lammers, J. F. van Hoytema en E. J. L. Führi en de heren J. M. de Lange en K. Ott.”
Soerabaijasch handelsblad, 7 januari 1930

“Zoals wij reeds eerder meldden, zal binnenkort op het terrein, gelegen voor het Residentiekantoor een gedenkteken verrijzen, gewijd aan de nagedachtenis van wijlenden irrigatie-ingenieur Lamminga. De burgemeester heeft thans aan de Raad geschreven, dat het stadsgedeelte vanaf de Chineesche Kampstraat tot aan den postweg naar Pekalongan de niets zeggenden naam van „Heerenstraat” draagt. Deze benaming dateert vermoedelijk nog uit den oertijd, vandaar ook dat deze straatnaam in verschillende gemeenten wordt teruggevonden. Ten aanzien van het onderwerpelijk weggedeelte heeft hij echter geen zin en geen bijzondere betekenis. Bovendien heeft het terrein, tussen vorenbedoelde begrenzingen gelegen, niets gemeen met het begrip „straat”. Er lopen niet minder dan drie verkeerswegen doorheen, die dus tezamen de naam Heerenstraat dragen. Het geheel draagt meer het karakter van een plein en dit zal nog meer het geval zijn als de veranderingen, waaraan thans gewerkt wordt, voltooid zullen zyn. Met het vorenstaande voor ogen heeft de burgemeester den Raad voorgesteld om van Gemeentewege mede te werken om de naam van wijlen ir.  Lamminga aan de vergetelheid te ontrukken, door ingaande op de dag, waarop het gedenkteeken te zijner ere opgericht, onthuld zal worden, de naam Heerenstraat te vervangen door Ir. Lamminga-plein.”
De Locomotief, 17 januari 1930

“Monument. 29 April, 9 uur v. m., is in tegenwoordigheid van de gouverneur van Midden-Java, verschillende Europese en Inlandse bestuursambtenaren, een van de adjudanten van de Landvoogd, de burgemeester van Tegal, verschillende vertegenwoordigers van het Departement B.O.W., van het Suikersyndicaat, het Landbouw Departement en vele anderen, te Tegal, het monument onthuld ter nagedachtenis aan de grote ontwerper van het Pemali —Tjomal irrigatie plan, wijlen Hoofdingenieur A. G Lamminga, aldus verneemt Aneta.
Er was voor deze plechtigheid enorme belangstelling. Toen men zich om het monument verenigd had, nam de chef van de Afdeling Irrigatie bij de B.O.W., Nijman, het woord om in een treffende rede de vele verdiensten van de overledene te memoreren, waarna door de Gouverneur van Midden-Java namens de Gouverneur-Generaal in een toespraak uiting werd gegeven aan de gevoelens van waardering van de Regering voor hetgeen door de ontwerper is tot stand gebracht. Vervolgens werd nog het woord gevoerd door de Burgemeester die namens het Gemeentebestuur volgaarne de overdracht van het monument had aanvaard, waarna door een familielid, met een woord van dank namens de weduwe van de overledene, het monument werd onthuld, een zuil in natuursteen, geflankeerd door bassins. Door ieder der woordvoerders en anderen, o. w. een vertegenwoordiger van het Suiker Syndicaat, een vertegenwoordiger van het Departement van Landbouw, van een der Loges van de vereniging van Waterstaats ingenieurs van verschillende corporaties, Europese, Chinese en Inlandse, zomede door de W. Cool namens het Kon. Instituut van Ingenieurs in N.I., werd aan de voet van het gedenkteken, een krans gelegd Een muziekcorps, in de buurt opgesteld speelde het Wilhelmus. Het was een plechtig moment, toen door de grote schare, met ontbloot hoofd, hulde werd gebracht aan de ontslapene. Het monument staat op een plein thans omgedoopt tot het Lammingaplein.”
De Koerier, 2 mei 1930

Op de plaats waar het monument stond, prijkt nu een gedenkteken dat in 1969 werd opgericht voor een van de helden van de republiek, Yos Sudarso, een marine-officier. Van het monument gewijd aan Lamminga  zijn geen afbeeldingen bekend.

 

Bronnen
Wim Ravesteijn, ‘Nederlandse ingenieurs overzee. De ontwikkeling van de moderne irrigatie op Java, 1832-19421.’ Tijdschrift voor Waterstaatsgeschiedenis 7(1998); webversie 2006.
Indisch Bouwkundig Tijdschrift, 32e jaargang, nr 17, 15 september 1929.
Soerabaijasch handelsblad, 7 januari 1930
De Locomotief, 17 januari 1930
De Koerier, 2 mei 1930

Portret A.G. Lamminga afkomstig van Stadsarchief Amsterdam.

Anske Lammingastraat, Amsterdam-West