´s Lands Plantentuin in Buitenzorg, ingericht in 1817, werd in de 19e eeuw geleid door vijf botanisten van naam en faam. Ten minste vier van hen kregen na hun dood erkenning voor hun werk door een monument of gedenksteen. Als stichter van de tuin, in 1817, wordt beschouwd Caspar G.C. Reinwardt. Van hem staat een monument in de plantentuin.  Voor zover bekend heeft zijn opvolger Carl L. Blume (1823-1826) geen dergelijk ereteken mogen ontvangen. De derde, Johannes E. Teijsmann (1831-1869), daarentegen weer wel, evenals nummer vier, dr. Rudolph Scheffer, die leiding gaf aan de tuin van 1869 tot zijn vroegtijdige dood door een leverziekte in 1880. Aan hem werd twee jaar later een gedenksteen gewijd in de entree van het botanisch museum van de tuin, gelegen aan de Grote Postweg:

“Te Buitenzorg had jongstleden Zaterdag een plechtige gebeurtenis plaats. Een kleine schare vrienden en vereerders van wijlen Dr. R.H.C.C. Scheffer was opgekomen om getuige te zijn van de onthulling van een gedenkteken, in het Museum van ’s lands plantentuin opgericht, ter gedachtenis aan de verdienstelijken man, die, als offer zijner overgrote werkzaamheid, in de bloei van de mannelijke leeftijd, aan de Indische maatschappij, aan de wetenschap en aan zijn talrijk gezin werd ontrukt. De wakkere Nederlandsch-Indische Maatschappij van Nijverheid en Landbouw nam reeds twee jaren geleden het initiatief om, door de plaatsing van een gedenksteen in het gebouw waar Scheffer zo onvermoeid nuttig arbeidde, zijn naam bij de nakomelingschap in ere te houden. Milde bijdragen stelden in staat daaraan op waardige wijze uitvoering te geven. Te 10 ure op Zaterdag jl. werd dat gedenkteken onthuld. De president der Maatschappij van Nijverheid en Landbouw, de Heer G.A. de Lange, richtte vooraf tot de aanwezigen een treffend woord, waarin hij vooral wees op Scheffer’s bijzondere behulpzaamheid en dienstvaardigheid, waardoor hij in zijn betrekking van wetenschappelijke aard toch zulk een hoge mate van populariteit had verworven. Nadat het voorhangsel was weggenomen beval de redenaar het fraaie gedenkteken in de zorg van Scheffers opvolger aan. Het onder toezicht van de architect Cuypers te ’s Hage vervaardigd monument bestaat uit een fraai bewerkte marmeren plaat, ruim twee meters hoog en nagenoeg één meter breed, met het inschrift: ‘Aan den verdienstelijken directeur van ´s Lands Plantentuin, Dr. R.H.C.C. Scheffer, 1868-1880. Zijne vrienden en vereerders’. Sierlijk loofwerk omkranst het inschrift. De bewerker komt alle eer voor de uitvoering toe. Het gesteente is, links van de ingang, in de voormuur geplaatst, zodat het iedere bezoeker dadelijk in ´t oog valt. Een woord van hartelijke dank van Scheffer’s schoonbroeder, de heer Michielsen, besloot de plechtigheid.” 

Van de gedenksteen hebben we nog geen afbeelding gevonden.

x
Technische gegevens
Monument: R.H.C.C. Scheffer
Locatie: Grote Postweg, tegenover west-entree Plantentuin
Onthulling: 1882
Opdrachtgever: Nederlandsch-Indische Maatschappij van Nijverheid en Landbouw (particulier)
Ontwerp: onbekend
Uitvoering: architect Cuypers, ´s-Gravenhage
Duur: onbekend
x
Bronnen
G.W. van Workum, Levensbericht van Rudolph Herman Christiaan Carel Scheffer, in: Jaarboek, 1880, Amsterdam, pp. 1-21.
Bataviaasch Handelsblad, 18 december 1882
Foto´s Tropenmuseum

Met dank aan Sander Lugtenburg