Het Indisch Militair Tijdschrift, 1 januari 1940:

“In augustus 1937 werd te Blang To Moeliët een gedenkteken opgericht ter ere van de op 26 augustus 1877 bij de bestorming van de koeta Blang To Moeliët gesneuvelde militairen. Aan de hand van gegevens uit de oude archiefstukken was de plaats van het massagraf, waar onze gesneuvelden na de bestorming der koeta To Moeliët (Temoelit) op 26 augustus 1877 waren begraven, opnieuw vastgesteld. Nadat men zich had overtuigd van de juiste ligging van dit graf, dat gedolven moest zijn buiten de oostzijde van de veroverde Atjesche versterking (waar thans weinig meer van te zien is), werd op initiatief van de commandant van het detachement te Samalanga, de kapitein der infanterie L.H.J. Kloprogge, bij gelegenheid van de 60-jarige herdenking aan dit wapenfeit, een eenvoudig grafmonument opgericht ter ere van de nagedachtenis der dapperen, die hier vielen bij het vestigen van het Nederlands gezag in het Rijk Samalanga.”

In het zelfde artikel een terugblik op de gebeurtenissen van 1877:

“De wantoestanden in dit rijk en het geregeld zenden van gewapende hulptroepen naar Groot-Atjeh om daar tegen ons te strijden, deden Karel van der Heijden (Civiel en Militair Gouverneur van Atjeh) er toe besluiten daaraan een einde te maken door een expeditie onder zijn persoonlijke commando.
De expeditionaire macht, bestaande uit het R.H. 2e, het R.H. 3e en het 8ste Bataljon Infanterie, 3 secties bergartillerie, een detachement mineurs en sappeurs, trein en ambulance, scheepte zich op 8 augustus 1877 ter rede van Oelèë Lheuè in.

De ontscheping had plaats op 10 augustus daaraanvolgend nabij Koeala Tanboea. Het 8ste Bataljon Infanterie, dat het eerst aan land was en een strandbivak had betrokken, leed reeds in de nacht van 11 augustus een échec. Begunstigd door de duisternis wist een 300-tal Atjehers het bivak te besluipen en te overrompelen, waarbij een ware slachting werd aangericht: de kapiteins H.J. Jonker, J. Lojenga, 8 minderen en 10 dwangarbeiders sneuvelden, terwijl 5 officieren, 45 minderen en 34 dwangarbeiders min of meer verwond werden.
Nadat alle troepen ontscheept waren, werd gelegerd in Roemah Sentot, een verlaten Atjehse vesting. Van hieruit vingen de eigenlijke operaties aan.

Een colonne onder leiding van de luitenant-kolonel Docters van Leeuwen veroverde de versterkte kampong Tamboea, terwijl een colonne onder majoor Van Dompseler zich richtte tegen de versterkte koeta Blang To Moeliët. Bij deze colonne had zich de bevelhebber kolonel Van der Heijden aangesloten.
Na zware strijd werd ook deze hardnekkig verdedigde versterking genomen, bij welk gevecht officieren en manschappen van het 3e Bataljon Infanterie de oude roem van het Leeuwenbataljon wisten te handhaven. De verovering kostte ons zware offers. Tijdens de bestorming sneuvelden de 1ste luitenant der Infanterie T.W. Bröker, 9 onderofficieren en minderen, terwijl aan door de vijand bekomen wonden nog overleden de colonnecommandant majoor P.E.J.H. van Dompseler en de 1ste luitenant der Artillerie J.L. Grandpré Molière. Gewond waren: 43 minderen en 4 officieren, waaronder de bevelhebber kolonel Van der Heijden, die reeds bij de aanvang van het gevecht door een vijandelijke kogel in het linkeroog werd getroffen. Na zich bij de ambulance te hebben laten verbinden, steeg hij weer te paard en reed de juist veroverde benteng binnen, waar de troepen hun bevelhebber met een enthousiast ‘Hoera!’ begroetten.

Na de val van To Moeliët waren de krijgsoperaties vrijwel beëindigd. De vorst van Samalanga kwam zijn onderwerping aanbieden waarop de expeditionaire macht zich in oktober 1877 weer inscheepte, op een detachement na van het 2e Bataljon Infanterie, dat achterbleef en bivak betrok aan weerszijden der Samalanga-rivier.”

x

Bronnen
Indisch Militair Tijdschrift, 1 januari 1940
Afbeelding: idem.