Gedurende de eerste decennia van de vorige eeuw groeide de gemeente Bandoeng spectaculair. Niet alleen werden nieuwe mogelijkheden gecreëerd op het gebied van wonen en werken, maar ook op het gebied van het toerisme. De door het bedrijfsleven in het leven geroepen vereniging ´Bandoeng Vooruit´ nam hierbij het voortouw. In 1926 werd de aanleg voltooid van de autoweg naar de nabijgelegen Tangkoeban Prahoe. De weg werd een groot succes. Duizenden Bandoengers konden nu voor het eerst met hun auto dagtochtjes maken naar de mooiste plaatsen van het omringende berggebied. Geïnspireerd door dit succes, werd in 1933 een nieuw project gestart: een weg naar de vulkaan Papandajan.

Op 8 juni 1933 schreef de Indische Courant: “Blijkens een mededeling van de vereniging ´Bandoeng Vooruit´ is in principe besloten, de auto-weg naar de krater van de Papandajan aan te leggen. De weg wordt 7 km. lang, terwijl de heer A. Bertling, administrateur van de onderneming Sedep, en de gemeente Bandoeng hun medewerking verlenen. Het tracé is reeds uitgezet.”

Ruim een jaar later was de job bijna geklaard: “Enkele bestuursleden van ´Bandoeng Vooruit´ brachten een bezoek aan het werk en werden niet weinig verrast door de grote vorderingen, welke in zo´n korten tijd gemaakt waren. Het door de theetuinen voerend weggedeelte was nl. reeds zo goed als gereed. Dat dit zoo snel in zijn werk is kunnen gaan en bovendien nog tegen betrekkelijk geringe uitgaven, is voor het overgrote deel te danken aan de buitengewone medewerking, welke van de zijde van de hoofdadministrateur van Sedep, den heer A. Bertling, werd ondervonden. De nieuwe weg is, ook uit een technisch oogpunt, uitstekend aangelegd. Trouwens, iets anders was op deze onderneming moeilijk te verwachten. Dat behalve de eigenlijke aanleg nog veel extra werk diende te worden verricht, laat zich begrijpen, als men weet dat de weg door ongeveer 15 jarige theetuinen voert. Duizenden heesters moesten worden gerooid en overgeplant, een werk, dat met veel zorg diende te geschieden. De wegverharding is 3 m breed, terwijl men links en rechts daarvan een berm ter breedte van een meter heeft uitgespaard. Auto’s zullen elkaar, dus gemakkelijk kunnen passeren. Zeer opmerkelijk is een lijnrecht traject van ruim 1,5 km, waar de weg geleidelijk stijgt en de zwaarste hellingen niet meer dan 1 op 10 bedragen. Even voorbij dit rechte stuk wordt de ondernemingsgrens en tevens het bos bereikt. Op dit punt is men ongeveer op een hoogte van 1900 m boven zee en dus al hoger dan het eindpunt van de bekende Tangkoeban Prahoe-weg. Schitterend zijn er de uitzichten over het Pengalenganse hoogland, waarvan men hier onbelemmerd kan genieten. De aanblik daarvan alleen vergoedt al heel wat van de moeite, aan de tocht besteed. Het nieuwe weggedeelte is voorlopig nog niet voor het publieke autoverkeer toegankelijk, doch dit zal binnenkort wel het geval zijn. Het verdere tracé geeft aan, dat de weg nog geleidelijk zal klimmen tot een hoogte van omstreeks 2300 m, om daarna langzaam tot op het kraterveld af te dalen. Zodoende zal, indien wij juist zijn ingelicht, de Papandajan-weg één der hoogst gelegen autowegen van de wereld worden. De afstand van Bandoeng tot aan het Papandajan-kraterveld zal, na het gereedkomen van de weg, 77 km bedragen (nl. Bandoeng – onderneming Sedep 58 km,  Sedep – afdeling Tjileuleuj 12 km, Tjileuleuj – Papandajan 7 km ). Deze afstand zal, de uitstekende hoedanigheid der wegen in aanmerking genomen, gemakkelijk in twee uur met een auto zijn af te leggen.”

Weer een half jaar later was het Bertling, de hoofdadministrateur van Sedep, die als eerste met zijn auto naar boven reed. De voltooïng van het werk vond uiteindelijk plaats in december 1935. De opening van de weg werd gemarkeerd door de onthulling van een gedenksteen aan het einde van weg, bovenop de Papandajan. “Een merkwaardig monument”, schreef de landelijke pers, maar wel passend: “De eenvoudige strakke lijnen passen, zoals men ziet zeer goed bij de omgeving op de achtergrond een gedeelte van den kraterwand aan de andere zijde dan vanwaar men is gekomen, met daarvoor de opstijgende zwaveldampen afkomstig uit de talrijke solfatoren.”

Op de weinige bewaard gebleven foto´s is het opschrift moeilijk te lezen. Met enige fantasie kunnen we de ontbrekende gedeelten echter eenvoudig invullen:
Den 28e December 1935/werd deze autoweg …./geopend door den resident van Priangan/M.F. Tydeman/In … der Z. Exc. den gouverneur/Generaal van Nederlandsch Indië/A.M.B.C.E. de Jonge
Deze weg werd tot stand gebracht door/De Vereeniging Bandoeng Vooruit/waarvan haar voorzitter W.M. Hoogland/Het initiatief nam en het trace voor …./A. Bertling/……

x

Technische gegevens
Monument: Gedenkteken opening autoweg Tjileuleuj – Papandajan.
Locatie: Krater Papandajan
Oplevering: 28 december 1935
Opdrachtgever: particulier initiatief vereniging Bandoeng Vooruit
Ontwerper: onbekend
Duur: onbekend

Bronnen
De Indische Courant, 8 juni 1933
Het Nieuws van den dag, 26 februari 1935
De Indische Courant, 25 september 1935
Limburger Koerier, 23 juni 1936